Znajomość terminologii pomoże przyszłemu beneficjentowi lepiej zrozumieć cały proces realizacji projektów dofinansowanych w ramach Unii Europejskiej. Dotyczy to nie tylko sytuacji, gdy sam ubiega się o dotację, ale także gdy współpracuje z podmiotem wyspecjalizowanym w pozyskiwaniu dotacji unijnych. Usprawni to ich wzajemną komunikację w zakresie przygotowania i realizacji projektu.

Zrozumienie znaczenia pojęć używanych we wnioskach o dotacje i dokumentach jest sposobem na zwiększenie świadomości przedsiębiorców w zakresie obowiązków, jakie ciążą na nich przy ubieganiu się o środki unijne. Zwiększa to również ich zrozumienie odpowiedzialności, jaka wiąże się z uzyskaniem dofinansowania z tego źródła.

Przedstawiliśmy wyjaśnienie kilku najważniejszych terminów i pojęć związanych z dotacjami unijnymi. Jest to niezbędne przed podjęciem decyzji o tym, czy chcesz ubiegać się o dotację, czy nie.

Co to jest dotacja z UE?

Dotacja z Unii Europejskiej to rodzaj pomocy finansowej i merytorycznej dla osób, które chcą założyć firmę. Beneficjenci muszą być zarejestrowani w Urzędzie Pracy, inaczej nie mogą pracować.

Ile można otrzymać z dotacji unijnej?

Wysokość dotacji będzie różna w zależności od programu i organizatora. Zazwyczaj jest to od 40 do 60 tys. zł. Jest to więcej niż dotacja z Urzędu Pracy na otwarcie firmy.

Gdzie się starać o dotację unijną?

Firma/fundacja, która wygrała konkurs Wojewódzkiego Urzędu Pracy na składanie wniosków o dotacje unijne, organizuje konkurs. Jedna fundacja może obsługiwać jeden powiat. O nowe konkursy pytaj w Urzędzie Pracy.

Jak uzyskać dotację z Unii Europejskiej?

Należy złożyć wniosek w terminie wyznaczonym przez organizatora konkursu. Po pozytywnej weryfikacji odbywa się szkolenie, które zazwyczaj kończy się napisaniem biznesplanu.

Beneficjent

Beneficjentem jest osoba fizyczna lub prawna, lub jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, która korzysta ze środków finansowych UE lub krajowych środków publicznych. Podstawą prawną dla takich środków jest umowa o dofinansowanie projektu. W przypadku, gdy beneficjentem jest instytucja pośrednicząca lub zarządzająca, ostateczną decyzję o przyznaniu dofinansowania podejmuje minister właściwy. Jeśli beneficjentem jest organizacja pośrednicząca, stosowną decyzję podejmuje wojewoda.

• Beneficjent Końcowy - Instytucja lub firma odpowiedzialna za realizację operacji. Jeżeli jest ona zaangażowana w programy pomocowe lub pomoc udzielaną podmiotom instytucjonalnym wskazanym przez państwa członkowskie, beneficjentem końcowym może być instytucja udzielająca pomocy. Beneficjentami końcowymi są: instytucje wdrażające oraz odbiorcy pomocy.
• Beneficjent Ostateczny- w tym przypadku jest to osoba lub instytucja, która bezpośrednio korzysta z pomocy.

Dofinansowanie

Środki finansowe (wypłacane w formie refundacji lub zaliczki) przeznaczane są na realizację projektu w ramach danego programu operacyjnego.

Działanie, poddziałanie i schemat

Działanie jest etapem pośrednim pomiędzy priorytetem a projektem. Jest to zgrupowanie projektów, które mają ten sam cel. Wnioskodawca może realizować swój projekt w ramach działania. Działania mogą być podzielone na schematy i poddziałania (grupa projektów, które łączy wspólna technika realizacji).

Fundusze unijne

Fundusze unijne to środki finansowe, które Unia Europejska przeznacza na wsparcie realizacji polityki strukturalnej i polityki spójności. Zasady, które leżą u podstaw działania funduszy unijnych to:

• Partnerstwo - wszystkie zainteresowane strony powinny być zaangażowane w rozwój funduszu na każdym etapie.
• Dodatkowość - fundusze UE powinny uzupełniać, a nie zastępować zasoby państw członkowskich;
• Subsydiarność - Działanie powinno być realizowane przez najniższy podmiot, który jest w stanie je wykonać; wyższy szczebel powinien interweniować tylko wtedy, gdy niższy nie spełnia założonych celów.
• Decentralizacja - pomaga wzmocnić rolę odgrywaną przez władze lokalne w przyznawaniu funduszy.
• Koncentracja - fundusze UE są wykorzystywane do wspierania działań, które są najważniejsze dla rozwoju UE oraz dla zwiększenia jej spójności społeczno-gospodarczej i terytorialnej.
• Programowanie - przeznaczanie środków pomocowych na rozwiązywanie trwałych problemów w danej gałęzi gospodarki lub na danym obszarze w oparciu o tworzenie i realizację programów rozwojowych.

Aktualne fundusze UE

• Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego - ma na celu niwelowanie różnic rozwojowych pomiędzy krajami członkowskimi oraz wzmacnianie spójności gospodarczej, terytorialnej i społecznej w całej Unii Europejskiej.
• Europejski Fundusz Społeczny - ma na celu zmniejszenie bezrobocia w krajach członkowskich;
• Fundusz Spójności - Fundusz ten ma na celu zmniejszenie nierówności ekonomicznych pomiędzy krajami członkowskimi. Fundusz Spójności zapewnia środki dla krajów, których PKB jest niższy niż 90% średniej UE.
• Europejski Fundusz Społeczny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich - wspiera przekształcenia struktur rolniczych w krajach członkowskich;
• Europejski Fundusz Morski i Rybacki - ma na celu restrukturyzację rybołówstwa w Europie.

Koszty kwalifikowalne i niekwalifikowalne

Koszty kwalifikowalne to wszystkie koszty poniesione w trakcie realizacji projektu dofinansowanego ze środków UE przez przedsiębiorców, które są uzasadnione merytorycznie i spełniają kryteria kwalifikowalności ustalone przez instytucję zarządzającą. O tym, czy dany koszt jest kwalifikowalny, decydują przepisy unijne oraz ewentualne dodatkowe regulacje instytucji zarządzającej. Do kosztów niekwalifikowalnych zalicza się wydatki, które nie mieszczą się w okresie kwalifikowalności umowy o dofinansowanie, wydatki nieudokumentowane lub udokumentowane w sposób niewystarczający, podatki od towarów i usług, odsetki od pożyczek oraz wszelkie inne kary i grzywny.

Priorytet

Strategia powinna określać priorytety dla celu kluczowego. Pierwszeństwo mają podporządkowane wkłady finansowe z funduszy unijnych, inne instrumenty finansowe oraz odpowiednie zasoby państw członkowskich.

Program operacyjny

Zestaw działań, które są realizowane dla osiągnięcia określonego celu. Dokument zawierający program operacyjny jest przedkładany przez państwo członkowskie i przyjmowany przez Komisję Europejską. Jest on częścią Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia. Program operacyjny to strategia rozwoju, która jest realizowana z wykorzystaniem spójnych priorytetów.

Projekt

Przedsięwzięcie beneficjenta, które realizuje on przy wykorzystaniu środków pochodzących z dofinansowania UE. Powstaje na podstawie umowy pomiędzy beneficjentem, instytucją zarządzającą, pośredniczącą lub wdrażającą.

Wskaźniki produktu i rezultatu

W celu ubiegania się o dofinansowanie ze środków unijnych najważniejsze są wskaźniki, które beneficjent powinien uwzględnić: Wskaźniki te służą do pomiaru celów projektu. Powinny być one jasno określone przez wnioskodawcę. Niedopełnienie tego obowiązku może skutkować rozwiązaniem umowy o dofinansowanie.

• Wskaźniki produktu służą do pomiaru aktywności i mogą być wyrażone w jednostkach pieniężnych lub materialnych. Wskaźniki te są namacalnymi rezultatami realizacji projektu. Takim wskaźnikiem może być na przykład: liczba kilometrów wybudowanej drogi, nabyte środki trwałe, czy grunty orne.
• Natychmiastowe i bezpośrednie efekty realizacji projektu na środowisko programu operacyjnego nazywane są wskaźnikami rezultatu. Mogą one wystąpić zarówno w trakcie, jak i po zakończeniu projektu. Mogą to być wskaźniki rzeczowe lub finansowe i są one unikalne dla każdego typu.

Powyższy wpis prezentuje jedynie niewielką część kluczowych pojęć dotyczących współfinansowania ze środków UE.